ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ

Τα πολιτικά κόμματα σε μετάβαση;
Κόμματα και κομματική δημοκρατία σε συνθήκες κρίσης

Peter Mair in memoriam

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ
Αθήνα, 30-31 Μαϊου 2012

Πρόσκληση

Εδώ και αρκετές δεκαετίες τα πολιτικά κόμματα στις κοινοβουλευτικές δημοκρατίες της Ευρώπης βιώνουν τις συνέπειες μιας βαθιάς κρίσης: οι ψηφοφόροι απομακρύνονται από τις κομματικές οργανώσεις, αμφισβητούν την αξιοπιστία και την αποτελεσματικότητα των κομματικών και πολιτικών θεσμών, μεταβάλλουν τις εκλογικές προτιμήσεις τους και χαλαρώνουν τους παραδοσιακούς δεσμούς τους με τα κόμματα. Επιπλέον, τα ίδια τα πολιτικά κόμματα έχουν εισέλθει σε μια διαδικασία ραγδαίας μεταβολής: υποχωρούν σε σημασία έχοντας να αντιμετωπίσουν την αυξανόμενη επιρροή των ΜΜΕ, αλλά και τη σύνθετη πραγματικότητα της παγκοσμιοποιημένης εποχής και του χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού. Σε συνθήκες «μεταδημοκρατίας», όπως συχνά περιγράφεται η πολιτική πραγματικότητα στην ύστερη νεωτερικότητα, τα κόμματα έχουν μεταβληθεί σε επαγγελματοποιημένες οργανώσεις που αναπτύσσουν στενούς δεσμούς με το κράτος· έχοντας συστήσει ένα άτυπο καρτέλ στο εσωτερικό των κομματικών δημοκρατιών επικεντρώνουν το ενδιαφέρον τους στην εκλογική τους επιβίωση παρά στη διαμεσολάβηση στο κράτος και στην ικανοποίηση των συμφερόντων της κοινωνίας πολιτών.

Ο Peter Mair έχει αναλύσει με μεγάλη διεισδυτικότητα τις μεταβολές αυτές. Οι παρατηρήσεις του ρίχνουν φως σε σημαντικές πτυχές της σχέσης κομμάτων-κράτους-κοινωνίας πολιτών που είναι ιδιαιτέρως χρήσιμες προπάντων σήμερα, σε μια συγκυρία γενικευμένης κρίσης. Ο πρόωρος θάνατός του δημιουργεί θλίψη και γίνεται αφορμή να διερευνήσουμε πτυχές της πολιτικής κατάστασης δίνοντας έμφαση σε σύγχρονες προσεγγίσεις του πολιτικού-κομματικού φαινομένου.

Λαμβάνοντας υπόψη τη διεθνή πολιτική συγκυρία, όπως και την εγχώρια, στόχος της διοργάνωσης είναι να διερευνηθεί ο ρόλος των πολιτικών κομμάτων και οι λειτουργίες που επιτελούν στις ευρωπαϊκές δημοκρατίες σήμερα. Ειδικά για την Ελλάδα, έχοντας πλέον διανύσει αρκετές δεκαετίες κοινοβουλευτικής εμπειρίας στο πλαίσιο της Μεταπολίτευσης, έχει σημασία να αποτυπωθούν οι μεταβολές στο ρόλο που τα κόμματα διαδραματίζουν στην πολιτική σκηνή, να εξηγηθεί ο περιοριζόμενος βαθμός κοινωνικής τους αποδοχής, καθώς και οι προϋποθέσεις όπως και οι συνέπειες των παρατηρούμενων μεταβολών στο περιεχόμενο όχι απλώς του κομματικού φαινομένου αλλά και της κομματικής δημοκρατίας ευρύτερα.

Θεματικοί άξονες:

•Ο μεταβαλλόμενος ρόλος των πολιτικών κομμάτων σήμερα.
•Σχέσεις κομμάτων – κοινωνίας πολιτών: ποιος (δεν) ψηφίζει, τι και γιατί.
•Κόμματα και κομματικό σύστημα σε συνθήκες κρίσης: κατακερματισμός, ενίσχυση των άκρων, αντισυστημικότητα, μαζική κινητοποίηση.
•Κόμματα και κράτος: σχέσεις αμοιβαιότητας ή αντιπαλότητας; Το «κόμμα καρτέλ».
•Τα πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα της κρίσης.
•Κύκλοι της Μεταπολίτευσης, κόμματα και κομματικό σύστημα.
•Η εκλογική κοινωνιολογία της κρίσης: αποχή, διευρυνόμενος κομματικός πλουραλισμός και η δύναμη των κομμάτων.
•Κόμματα και πολιτικό προσωπικό: προοπτικές ανανέωσης των ελίτ.
•Παλιά και νέα κόμματα: η δύναμη των παλιών και οι δυνατότητες των καινούργιων. Μια αποτίμηση.

Λεπτομέρειες για την προθεσμία και τον τρόπο υποβολής προτάσεων συμμετοχής από άτομα που εργάζονται ερευνητικά πάνω στο συγκεκριμένο αντικείμενο, βλ. http://www.hpsa.gr