Μια καλή κουβέντα για την Ευρώπη

των Βασιλική Γεωργιάδου και Λαμπρινή Ρόρη

Απέχουμε μόλις μερικές ημέρες από τις ευρωεκλογές και τα «σενάρια φρίκης» για την 8η εκλεγμένη Ευρωβουλή δίνουν και παίρνουν. Θα επιχειρήσουμε εν μέρει να ανατρέψουμε την εικόνα μιας ΕΕ που διαφεντεύεται από ακραίες δυνάμεις και αφήνει αδιάφορους τους πολίτες των χωρών - μελών της, προσθέτοντας στο ευρωπαϊκό κάδρο ορισμένες αθέατες, όχι ίσως φαντασμαγορικές, αλλά πάντως ουσιαστικές πτυχές της ευρωπαϊκής πραγματικότητας.

1. Εκλογική συμμετοχή. Πρόκειται για την κορύφωση της δημοκρατικής λειτουργίας, γι' αυτό κάθε υποχώρηση της συμμετοχής στην εκλογική διαδικασία αποτελεί πλήγμα στην ποιότητα της δημοκρατίας. Στις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η συμμετοχή των πολιτών έχει περιοριστεί κατά 19 ποσοστιαίες μονάδες το διάστημα 1979-2009. Ωστόσο, αν εξετάσουμε αναλυτικότερα την εξέλιξη του σχετικού δείκτη της εκλογικής συμμετοχής θα διαπιστώσουμε ότι σε αρκετές χώρες εξακολουθεί να παραμένει υψηλός, σε ορισμένες μάλιστα είναι σημαντικά υψηλότερος από τη μέση τιμή του (43% το 2009) στις 27 χώρες - μέλη της ΕΕ. Επιπλέον, η εκλογική συμμετοχή δεν διαθέτει πτωτική τάση σε όλα τα επιμέρους μέλη της. Ετσι, μπορεί να είναι σχετικώς χαμηλή στις νέες δημοκρατίες οι οποίες εντάχθηκαν από το 2004 και μετά στην ΕΕ, όμως μεταξύ των δύο συνεχόμενων εκλογικών αναμετρήσεων του 2004/7 και του 2009 στα 8 από τα 12 νέα κράτη - μέλη η εκλογική συμμετοχή παρέμεινε σταθερή ή υπήρξε αξιοπρόσεκτα ανοδική σε χώρες όπως η Εσθονία, η Λετονία και η Βουλγαρία.

2. Πολιτική εμπιστοσύνη. Πρόκειται για ποιοτικό δείκτη, η συρρίκνωση του οποίου συναρτάται άμεσα με το φαινόμενο της «κρίσης της πολιτικής». Η δημοκρατία και οι θεσμοί της στηρίζονται στην υποστήριξη των πολιτών. Η μείωση της εμπιστοσύνης οδηγεί σε μείωση της δημοκρατικής νομιμοποίησης. Ιδίως στη διάρκεια της κρίσης περιορίστηκε σημαντικά η πίστη στην ΕΕ. Στην Ελλάδα, η απώλεια αυτή ήταν δραματική, ενώ και στις υπόλοιπες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου ο δείκτης της εμπιστοσύνης εμφανίζεται ραγδαία πτωτικός, όπως πτωτικός είναι και σε ορισμένες χώρες του ανεπτυγμένου Βορρά (Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο). Αξίζει ωστόσο να σημειωθεί ότι σε νέες δημοκρατίες και νεότερα κράτη - μέλη (π.χ. Βουλγαρία, Πολωνία), η εμπιστοσύνη προς την ΕΕ είναι υψηλή ή/και ανοδική. Επιπλέον, παρότι ως γενική τάση η πίστη στους ευρωπαϊκούς θεσμούς περιορίζεται ιδίως μετά το 2009, εξακολουθεί να είναι υψηλότερη από την πίστη των πολιτών στους κυριότερους πολιτικούς θεσμούς (Κοινοβούλιο, κυβέρνηση) του εθνικού κράτους.

3. Ευρωσκεπτικισμός και Ακροδεξιά. Βρίσκονται σε άνοδο μέσα στην Ευρώπη. Ωστόσο, οι εκλογείς τους ελκύονται όχι γιατί επιθυμούν την έξοδο από την ΕΕ και την εγκατάλειψη της ΟΝΕ, αλλά γιατί δυνάμεις όπως το UKIP του Νάιτζελ Φάρατζ ή το Front National (FN) της Μαρίν Λεπέν αναπαράγουν τα μοτίβα μιας ακραία λαϊκιστικής καταγγελίας στρεφόμενοι κατά των κομμάτων, των πολιτικών και των πολιτικών θεσμών, με διάθεση να εξάψουν τη δυσφορία και την τιμωρητική διάθεση των πολιτών. Με άλλα λόγια, η εκλογική άνοδος ευρωσκεπτικιστικών και ακροδεξιών κομμάτων που αναμένεται δεν θα είναι τόσο (και πάντως όχι μόνο) η καταγραφή μιας αντιευρωπαϊκής διάθεσης των εκλογέων όσο η εκτόνωση της δυσαρέσκειάς τους από την πολιτική ζωή στην εγχώρια πολιτική σκηνή των χωρών τους. Αν επιχειρήσει κάποιος να αποκωδικοποιήσει τα κίνητρα της εκλογικής επιλογής κομμάτων όπως το UKIP και το FN, θα διαπιστώσει ότι κερδίζουν σημαντικά σε ψηφοφόρους επειδή «συναισθηματικοποιούν» την πολιτική φορτίζοντας τους εκλογείς με αρνητικά και μνησίκακα συναισθήματα για τους «διεφθαρμένους» και «αποστασιοποιημένους» πολιτικούς, για τους «ξένους» και για τα «παράσιτα» του ευρωπαϊκού Νότου.

Κοιτάζοντας τα εμπειρικά δεδομένα στην Ευρώπη, υπάρχει λιγότερος αντιευρωπαϊσμός από όσο νομίζουν πολλοί (των ΜΜΕ συμπεριλαμβανομένων). Ακόμη και σήμερα, διαρκούσης της κρίσης, 60% των πολιτών στις χώρες - μέλη της ΕΕ νιώθουν Ευρωπαίοι, ενώ μόνο το 30% πιστεύει ότι η ΕΕ κινείται προς λανθασμένη κατεύθυνση. Επιπλέον, η χρηματοπιστωτική κρίση δείχνει να επηρέασε μόνον οριακά την προϋπάρχουσα θετική στάση της πλειοψηφίας των ευρωπαίων πολιτών (52% το 2013 έναντι 56% το 2006) στην ύπαρξη ενός ενιαίου νομίσματος και του ευρώ (βλ. Ευρωβαρόμετρο 80/2013).
Η ΕΕ πέρασε έντονους κραδασμούς στη διάρκεια των τελευταίων χρόνων. Εκανε λάθη, καθυστέρησε να πάρει αποφάσεις, ήταν άτολμη και άδικη κάποιες φορές. Η ιδέα της ενωμένης Ευρώπης, ωστόσο, όπως αποτυπώνεται στο οικοδόμημα της ΕΕ, παραμένει το πιο συνεκτικό πολιτικό αφήγημα της μεταπολεμικής εποχής. Αυτή είναι και η δυναμή του έναντι των πολιτικά τυχάρπαστων αντιπάλων της.


Η Βασιλική Γεωργιάδου είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Η Λαμπρινή Ρόρη είναι υποψήφια διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Paris I, Panthéon - Sorbonne


Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Τα Νέα (20.05.2014), http://www.tanea.gr/opinions/all-opinions/article/5122196/mia-kalh-koybenta-gia-thn-eyrwph/

Τι πραγματικά συμβαίνει με την Ακροδεξιά στην Ελλάδα και την Ευρώπη

Συνέντευξη στην Ηλένα Κρητικού (in.gr)



Η άνοδος της ακροδεξιάς είναι το φάντασμα που πλανάται πάνω από τις κάλπες της 25ης Μαΐου. Θα ψηφίσει η Ευρώπη κόμματα που υποσκάπτουν τα θεμέλια της Ένωσης, που αμφισβητούν τις βασικές αξίες του Διαφωτισμού, που θυμίζουν τις πιο μαύρες σελίδες της Ιστορίας της; Ή μήπως οι φόβοι αυτοί είναι υπερβολικοί; Η οικονομική κρίση φαίνεται να έχει βάλει τη σφραγίδα της στο ψηφοδέλτιο που θα πέσει στην ευρωκάλπη, αλλά είναι αυτός ο μοναδικός παράγοντας που οδηγεί τις εξελίξεις;


Η καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Βασιλική Γεωργιάδου, που μελετά την πολιτική συμπεριφορά των ακροδεξιών κομμάτων στη Δυτική και Νότια Ευρώπη, μίλησε στο in.gr, για το σύνθετο παζλ της ακροδεξιάς στην Ευρώπη, αλλά και στην Ελλάδα.

«Η άνοδος της ακροδεξιάς ακουμπά σε ένα σύνολο αιτίων. Σε ό,τι αφορά την παρούσα συγκυρία δεν είναι μόνο η οικονομική κρίση που συνέβαλε στην ενίσχυσή της. Δεν είναι τυχαίο μάλιστα ότι άνοδος της ακροδεξιάς παρατηρείται σε χώρες που δεν δοκιμάζονται από την κρίση. Επίσης, δεν παρατηρήθηκε άνοδος της άκρας δεξιάς σε όλες τις χώρες που έχουν δοκιμαστεί από την κρίση – π.χ. στην Ισπανία ή την Πορτογαλία αυτό δεν συνέβη. Εκεί πάντως που ένα “κοκτέιλ κρίσεων” κάνει την εμφάνισή του, προέκυψαν “παράθυρα πολιτικής ευκαιρίας” για την ακροδεξιά» λέει η Β.Γεωργιάδου.

Ωστόσο, η άκρα δεξιά δεν είναι συνολικά σε άνοδο στην Ευρώπη, επισημαίνει: «Οπωσδήποτε προκαλεί ανησυχία η άνοδος του δεξιού εξτρεμισμού στην Ελλάδα και την Ουγγαρία. Είναι ανακουφιστικό, ωστόσο, ότι ο δεξιός εξτρεμισμός είναι σε υποχώρηση σε ορισμένες χώρες που στο παρελθόν είχε αξιοπρόσεκτη παρουσία».

Η εκτίμησή της κ. Γεωργιάδου είναι ότι «αυτό που θα δούμε είναι μια εντυπωσιακή άνοδος ή και διατήρηση δυνάμεων συγκεκριμένων ισχυρών μορφωμάτων του ακροδεξιού χώρου, που κυρίως ανήκουν στο ρεύμα του ριζοσπαστικού λαϊκισμού. Έτσι, το Γαλλικό Εθνικό Μέτωπο, το Ολλανδικό Κόμμα για την Ελευθερία, το Αυστριακό Κόμμα της Ελευθερίας, η Σκανδικαβική ακροδεξιά συντηρούν ή και αυξάνουν τις δυνάμεις τους, αλλά αυτό δεν συμβαίνει π.χ. στην Ιταλία, την Σλοβενία, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία ή το Βέλγιο. Εκεί που η εικόνα είναι πιο ξεκάθαρη και σαφώς ανησυχητική για την Ευρώπη είναι η αύξηση της εκλογικής επιρροής των Ευρωσκεπτικιστών».

Διαβάστε αναλυτικότερα: «Δεν είναι συνολικά η ακροδεξιά σε τροχιά ανόδου στην ΕΕ»

Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα η άκρα δεξιά έχει διάφορες εκφράσεις, ωστόσο τα τελευταία χρόνια έχει εμφανιστεί σε μια από τις πιο ακραίες και επικίνδυνες μορφές της. Η Χρυσή Αυγή, ένα μόρφωμα το οποίο η δικαιοσύνη ελέγχει ως εγκληματική οργάνωση, «άρχισε να ανεβαίνει μέσα στην κρίση, αλλά όχι μόνο εξαιτίας της κρίσης» τονίζει η Βασιλική Γεωργιάδου.

Η Χρυσή Αυγή, που αρχικά χρησιμοποίησε το μεταναστευτικό ζήτημα για να διεισδύσει στις συνοικίες της Αττικής, επένδυσε πάνω στην αμφισβήτηση του πολιτικού συστήματος, εκμεταλλευόμενη την τιμωρητική διάθεση μερίδας πολιτών, σημειώνει.

Ποιας μερίδας πολιτών; «Ο ακροδεξιός ψηφοφόρος είναι άνδρας, νέος, με μεσαίο εκπαιδευτικό επίπεδο, που -είτε έχει δουλειά είτε όχι- είναι και νιώθει ανασφαλής εργασιακά. Το στοιχείο της εργασιακής αβεβαιότητας είναι πιο σημαντικό από τη θέση στο σύστημα απασχόλησης, εάν δηλαδή έχει εργασία ή είναι άνεργος» επισημαίνει η κ. Γεωργιάδου.

Τα κίνητρα για μια ψήφο διαμαρτυρίας στην Ελλάδα της πολιτικο-οικονομικής κρίσης είναι κατανοητά, γιατί όμως ευνοήθηκε η Χρυσή Αυγή; «Ο πολίτης δεν πήρε εξ αρχής ένα καθαρό μήνυμα απέναντι στην Χρυσή Αυγή. Δεν υπήρξαν αναχώματα σε αυτήν την επέλαση που έκανε» υπογραμμίζει η Β.Γεωργιάδου και εξηγεί το ρόλο των μέσων ενημέρωσης και θεσμών όπως η Εκκλησία.

Το τελευταίο διάστημα ωστόσο, όπως επισημαίνει, «η δικαστική διερεύνηση έβαλε κάποιο φρένο στις βίαιες πρακτικές της, υπήρξε περιορισμός των εκδηλώσεων μαζικής κινητοποίησης, η ανταπόκριση του κοινού να συμμετάσχει σε δράσεις της οργάνωσης και να εκτεθεί υπέρ αυτής συρρικνώθηκε σημαντικά, ενώ και στην κατάρτιση των ψηφοδελτίων υπήρξε πρόβλημα».

Η καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης Β.Γεωργιάδου δεν επιχειρεί να καθησυχάσει για το ζήτημα της ακροδεξιάς, είτε στην Ελλάδα, είτε στην Ευρώπη, καθώς σημειώνει ότι «στην εκλογική και πολιτική συμπεριφορά των πολιτών, τα πράγματα δεν ανατρέπονται» από τη μια στιγμή στην άλλη, αντιθέτως «άπαξ και η ακροδεξιά εμφανιστεί στην πολιτική σκηνή, όχι με χαρακτηριστικά "κόμματος-κομήτη", αλλά διαθέτοντας μια πιο στέρεη παρουσία, τότε είναι δύσκολη και αργόσυρτη η υποχώρησή της».

Ωστόσο, τονίζει ότι «είναι σημαντικό να μην υπερβάλουμε σε κινδυνολογία: Συχνά η δύναμη της ακροδεξιάς παρουσιάζεται μεγαλύτερη από όση πραγματικά είναι. Υπάρχει η πραγματική ισχύς της ακροδεξιάς και η κατασκευή μιας υπέρ-ισχυρής ακροδεξιάς. Ας το προσέξουμε αυτό το σημείο, γιατί η παράσταση ισχύος μπορεί να έχει πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα όσον αφορά την ίδια την πραγματική της δύναμη».


Διαβάστε αναλυτικότερα:

• Διαβάστε αναλυτικότερα: «Ο πολίτης δεν πήρε καθαρά μηνύματα απέναντι στη Χρυσή Αυγή»

http://news.in.gr/greece/article/?aid=1231319731

Το επίσημο καταστατικό της Χρυσής Αυγής: συνέχεια με το παρελθόν

Στη Μεταρρύθμιση http://www.metarithmisi.gr/el/readText.asp?textID=30176

Κατά τις διπλές εκλογές του Μαΐου/Ιουνίου 2012, η Χρυσή Αυγή δεν είχε ακόμα καταθέσει κάποιο κείμενο καταστατικού στον Άρειο Πάγο ούτε είχε αναρτήσει στον ιστότοπό της ή είχε επισήμως δημοσιοποιήσει ένα τέτοιο κείμενο. Η έλλειψη αυτή, σε συνδυασμό με τις βίαιες πρακτικές της, εγείρει ερωτηματικά όσον αφορά τη νομιμότητα της συμμετοχής ενός φιλοναζιστικού κόμματος στις εκλογές για το οποίο επιπλέον αγνοούνταν οι κανόνες εσωτερικής διάρθρωσης και λειτουργίας του.

Βέβαια, δύσκολα μπορεί να πιστέψει κανείς ότι ένα κόμμα, που από υπάρξεώς του λειτουργεί όπως ένας ιδιωτικός στρατός (militia), δεν διαθέτει κανόνες που να ρυθμίζουν τον τρόπο λειτουργίας του: το πώς λαμβάνονται οι αποφάσεις, πώς γίνεται κανείς μέλος, ποια είναι η θέση του επικεφαλής της οργάνωσης, αν αυτός εκλέγεται και πώς, ποια όργανα υπάρχουν και πώς προκύπτει η σύνθεσή τους, κ.λπ. Γι’αυτό και δεν αποτέλεσε έκπληξη όταν αποκαλύφθηκε η ύπαρξη ενός άγνωστου κειμένου καταστατικού (Εφημερίδα των Συντακτών, 29.9.2013) που όλα δείχνουν ότι ήταν σε ισχύ από τα πρώτα χρόνια ίδρυσης της οργάνωσης. Το ότι κρατήθηκε κρυφό το καταστατικό που υπήρχε είναι ένα ζήτημα εύκολα εξηγήσιμο, μια και επρόκειτο για ένα κείμενο στο οποίο περιγράφονταν –χωρίς αναστολές– τα εθνικοσοσιαλιστικά πιστεύω και οι ολοκληρωτικές-ναζιστικές αρχές με βάση τις οποίες ήταν δομημένη και λειτουργούσε η συγκεκριμένη οργάνωση (ολόκληρο το σχετικό κείμενο εδώ http://www.efsyn.gr/?p=123425). Από την «αρχή του Αρχηγού» (Führerprinzip) μέχρι την βάσει φυλετικών κριτηρίων επιλογή των μελών της, τα οποία υπάγονται καθ’ολοκληρίαν στην οργάνωση που τους επιβάλει όχι μόνο πώς να ενεργούν ως μέλη της αλλά και τον εθνικοσοσιαλισμό ως συνολικό τρόπο ζωής, ήταν ζητήματα που με σαφήνεια προσδιορίζονταν στο μη δημοσιοποιημένο καταστατικό της Χρυσής Αυγής.

Η Χρυσή Αυγή έχει αμφισβητήσει την εγκυρότητα του συγκεκριμένου κειμένου, παρότι στα αρχεία προφυλακισμένου στελέχους της βρέθηκε γραπτό υλικό που ταιριάζει στο δημοσιοποιημένο καταστατικό. Επιπλέον, η Χρυσή Αυγή επιχειρεί να υπερβεί το όλο ζήτημα δημοσιοποιώντας ένα νέο –το πρώτο επίσημο– καταστατικό της που κατέθεσε προ εικοσαμήνου στον Άρειο Πάγο, αφού προηγουμένως “εγκρίθηκε ομόφωνα από το Πολιτικό Συμβούλιο του κόμματος”, ένα 5μελές επιτελικό όργανο υπό τον Γενικό Γραμματέα της οργάνωσης.

Πόσο νέο είναι το νέο καταστατικό; Παρότι εκ πρώτης όψεως φαίνεται αρκετά διαφορετικό από το προηγούμενο και προσαρμοσμένο τεχνικά στο στιλ που διαθέτουν τέτοιου είδους κείμενα, στα ουσιώδη η απόσταση από το παλιό καταστατικό της Χρυσής Αυγής είναι οριακή. Παρακάτω θα αναφερθούμε στα σημεία (1 και 2) που καθιστούν φανερή τη σύγκλιση των δύο καταστατικών κειμένων της Χρυσής Αυγής και συζητούν (σημείο 3) τη νομιμοποίηση του εν ισχύ καταστατικού.

1. Ο επικεφαλής της οργάνωσης μπορεί μεν πια να μην αναφέρεται στο τωρινό Καταστατικό ως αρχηγός, στην πραγματικότητα όμως το Führerprinzip παραμένει σε ισχύ, εφόσον καταρχάς ο γενικός γραμματέας της οργάνωσης δεν εκλέγεται, η δε θητεία του είναι ισόβια και «ανανεώνεται αυτομάτως», εκτός κι αν εγγράφως η απόλυτη πλειοψηφία των συνέδρων του κόμματος ζητήσει να γίνει εκλογή (§ 1 και 2 άρθρου 16 του Καταστατικού). Επιπλέον, ο γενικός γραμματέας-αρχηγός έχει τον απόλυτο ιδεολογικό και πολιτικό έλεγχο του κόμματος, καθώς «χαράσσει τις ιδεολογικές, πολιτικές και προγραμματικές θέσεις», χωρίς να οφείλει να εφαρμόζει επακριβώς τις αποφάσεις του συνεδρίου, εφόσον αρκεί οι ιδεολογικο-πολιτικές κατευθύνσεις πολιτικής του αρχηγού να βρίσκονται –κατά την κρίση του– «σε αρμονία» με τις αποφάσεις του τακτικού συνεδρίου (έτσι η σχετική διατύπωση στο άρθρο 17, σημ. Β του Καταστατικού). Επιπλέον, ο γενικός γραμματέας-αρχηγός έχει τον απόλυτο έλεγχο των οργάνων του κόμματος, από τη σύνθεση του Πολιτικού Συμβουλίου μέχρι την επιλογή των υποψηφίων βουλευτών, όπως και των μελών της «Επιτροπής αξιολόγησης υποψηφίων νέων μελών».

2.  Για τα μέλη εξακολουθεί να ισχύει ο ολοκληρωτικός κανόνας του εκ των άνω ενδελεχούς ελέγχου της συμπεριφοράς τους και της καθολικής δέσμευσής τους (όχι μόνο της ένταξής τους) στην οργάνωση. Ανταποδοτικά αναγνωρίζεται σε αυτά η απόλυτη υποστήριξη της οργάνωσης με την παροχή «κάθε είδους κάλυψης» «για την πάσης φύσεως δράση που αναπτύσσει (το μέλος) στα πλαίσια της προάσπισης και ενίσχυσης των ιδεολογικών και πολιτικών θέσεων και αρχών του κόμματος» (άρθρο 6, σημ. 4 του Καταστατικού). Σε συνδυασμό με το γεγονός ότι στη Χρυσή Αυγή τηρείται σχολαστικά από την λεγόμενη Επιτροπή αξιολόγησης ένα επίσημο μητρώο μελών (άρθρο 5, σημείο 5 και 6 του Καταστατικού), ο μηχανισμός γνωρίζει επακριβώς τι κάνει κάθε μέλος, ενώ αυτό έχει την υποχρέωση να λογοδοτεί στους ανωτέρους του για τη συμπεριφορά και τις δράσεις του. Μόνο υπ’αυτό το πλαίσιο της εκ των άνω αυστηρά ελεγχόμενης δράσης των μελών γίνεται αντιληπτή η καταστατική δέσμευση περί «κάθε είδους κάλυψης» των μελών από την οργάνωση για την εντεταλμένη δράση που αυτά αναπτύσσουν.

3. To κείμενο που κατατέθηκε ως το εν ισχύ καταστατικό του κόμματος δεν έχει τη νομιμοποίηση των μελών του. Δεν προέκυψε από συνεδριακές διαδικασίες ούτε ήταν το αποτέλεσμα εισήγησης της Κεντρικής Επιτροπής, στην οποία ανήκουν οι αρμοδιότητες τροποποίησης του καταστατικού, άρα και του παρόντος, που ήρθε να αντικαταστήσει ένα οποιοδήποτε προηγούμενο που ίσχυε μέχρι τότε. Στο ακροτελεύτιο άρθρο του καταστατικού, που η Χρυσή Αυγή δημοσιοποίησε τον Αύγουστο του 2012, αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι αυτό «εγκρίθηκε ομόφωνα από το Πολιτικό Συμβούλιο»· ωστόσο, το όργανο αυτό δεν διαθέτει καταστατικώς την αρμοδιότητα κατάρτισης και κύρωσης ενός τέτοιου κειμένου-πλαισίου αρχών του κόμματος, εκτός του ότι πρόκειται για ένα όργανο διορισμένο από τον γραμματέα-αρχηγό.

Οι μελετητές της Χρυσής Αυγής συγκλίνουν στην άποψη ότι η οργάνωση όσον αφορά την ιδεολογία, την πρακτική και τη δομή της δεν άλλαξε στα 30 και πλέον χρόνια που υπάρχει. Κινήθηκε εξ αρχής εκτός του δημοκρατικού πλαισίου και εξακολουθεί να κινείται εκτός αυτού. Το κείμενο του εν ισχύ Καταστατικού της, ένα ψευδοδημοκρατικό ένδυμα της οργάνωσης, επιβεβαιώνει και ενισχύει τον ισχυρισμό αυτό.